Bạn hiểu như thế nào về tình trạng thiếu xương và loãng xương?

Loãng xương và thiếu xương đều là sự suy giảm khối lượng xương, nhưng ở các mức độ khác nhau. Vậy những ai có thể bị loãng xương và thiếu xương?

• U nang baker – nang hoạt dịch vùng khoeo chân gây nên biến chứng gì?
• Đau nhức từ mông xuống bắp chân là do các bệnh nào gây nên?
• Tìm hiểu bệnh bướu giáp đa nhân và hướng điều trị bệnh

Loãng xương là một bệnh lý về cơ xương khớp vô cùng nguy hiểm

TÌM HIỂU LOÃNG XƯƠNG VÀ THIẾU XƯƠNG LÀ GÌ?

Thiếu xương

Là tình trạng khối lượng xương thấp so với bình thường, sự giảm sút này thường không được xem là quá nghiêm trọng, và chỉ được xem là yếu tố nguy cơ quan trọng dẫn đến loãng xương. Thiếu xương thường gặp ở người trên 50 tuổi mật độ xương thấp hơn bình thường nhưng chưa phải loãng xương. Sự khác nhau giữa chẩn đoán thiếu xương và loãng xương dựa vào đo mật độ khoáng chất của xương (đo độ loãng xương).

Loãng xương

Là bệnh được mô tả bởi sự thiếu trầm trọng khối lượng xương gây ra bởi sự thiếu hụt canxi, vitamin D, magiê, vitamin và những khoáng chất khác. Nếu tiến triển nặng loãng xương dẩn đến người bệnh bị giảm chiều cao, còng lưng, gù vẹo và đau nhức nhiều. Theo hội loãng xương của Mỹ thì loãng xương ảnh hưởng đến 10 triệu người Mỹ phần lớn là phụ nữ. Khoảng 34 triệu người Mỹ được đánh giá là có thiếu xương và đang trong tình trạng có nguy cơ dẫn đến loãng xương.

LÀM THẾ NÀO ĐỂ PHÂN BIỆT GIỮA THIẾU XƯƠNG VÀ LOÃNG XƯƠNG?

Các bác sĩ sẽ tiến hành đo mật độ xương (Bone mineral density: BMD)

• Đo mật độ xương hay còn gọi là đo độ loãng xương cho phép đo mức canxi trong xương, nhờ đó đánh giá được nguy cơ gãy xương. Nó cũng được sử dụng xác định phải chăng một bệnh nhân bị thiếu xương hay loãng xương.
• Đo mật độ xương là phương pháp kiểm tra không xâm nhập, không gây đau đớn và được thực hiện ở xương hông, cột sống, cổ tay, ngón tay hay gót chân.

Các vị trí đo loãng xương

Thiết bị đo mật độ xương (đo loãng xương) gồm có thiết bị đo trung tâm và thiết bị đo ngoại vi. Thiết bị đo trung tâm: có máy đo DXA scan (Dual energy Xray absorptiometry) dùng do độ loãng xương ở khớp háng và cột sống, máy đo này kết có quả rất chính xác để đánh giá loãng xương. Thời gian làm nhanh chóng và không chạm vào người bệnh nhân. Hiện đại hơn có máy Quantitative CT scan.

Thiết bị đo trung tâm DXA scan

Thiết bị đo ngoại vi: có thể tìm thấy ở hầu hết các bệnh viện đa khoa và ngay cả tại các nhà thuốc chỉ dùng để đo xương ở vị trí ngoại vi như xương gót nhưng có thể đánh giá được nguy cơ gãy xương của cột sống và cổ xương đùi. Nhưng vì đo tại xương gót để đánh giá nguy cơ gãy cổ xương đùi và cột sống nên không chính xác bằng thiết bị đo trung tâm, tuy nhiên giá thành rẻ và thông dụng hơn

Thiết bị đo ngoại vi

Kết quả đo độ loãng xương được xác định bằng 2 chỉ số T-score và Z-score. Chỉ số trên có ý nghĩa gì?

• T-score: là mật độ xương của bệnh nhân được so sánh với mật độ xương đỉnh của người cùng giới,cùng màu da lúc trưởng thành khỏe mạnh (25 tuổi). T-score là chỉ số lệch của bệnh nhân so với chỉ số chuẩn của người trẻ.
• Z-score: là chỉ số so sánh sự chênh lệch mật độ xương của người được đo với mật độ xương của một người cùng tuổi, trọng lượng, giới tính, màu da…ở tình trạng chuẩn. Z-score là chỉ số lệch của bệnh nhân so với người cùng tuổi, giới, trọng lượng, màu da.

Chỉ số này rất có ích nó gợi ý cho chẩn đoán loãng xương thứ phát vì sự mất xương nhiều , nếu Z- score nhỏ hơn – 1,5 gợi ý có những yếu tố bất thường tác động vào sự mất xương. Bs cần phải tìm hiểu lý do tại sao có sự mất xương nhiều bất thường như vậy.

Loãng xương và thiếu xương gặp phải ở một số trường hợp

VẬY NGƯỜI NÀO CÓ NGUY CƠ BỊ THIẾU XƯƠNG VÀ LOÃNG XƯƠNG?

Theo Bác sĩ, Giảng viên Y sĩ đa khoa khuyên mọi người,Không phải mọi người ai cũng sẽ thiếu xương hoặc loãng xương. Tuy nhiên có những yếu tố nguy cơ nhất định làm cho một người có thể bị mất khối lượng xương nhiều hơn như:

• Phụ nữ là người có nguy cơ mất xương cao hơn nam giới vì khối lượng xương thấp hơn nam giới. Đồng thời phụ nữ cũng trải qua sự mất mát khối lượng xương lớn sau thời kì mãn kinh. Phụ nữ sinh đẻ nhiều.
• Phụ nữ châu á do có bộ xương nhỏ nên có nguy cơ loãng xương cao nhất.
• Tiền sử gia đình có khối lượng xương thấp hoặc loãng xương thì nguy cơ 50- 85% bị loãng xương.
• Người trên 50 tuổi (cả nam và nữ) mỗi năm mất khoảng 5% khối lượng xương.
• Lối sống: bao gồm ăn kiêng nghèo can xi và vitamin D, hút thuốc lá, sử dụng quá nhiều rượu bia, cà phê và không tập thể dục sẽ tác động mạnh mẽ đến sự mất mát khối lượng xương.
• Những người cường giáp, cường cận giáp, hội chứng Cushing, tiểu đường… cũng làm tăng sự mất mát khối lượng xương.

Các thuốc corticoides, chống động kinh, tim mạch… cũng làm tăng tình trạng mất xương.

Trong khi đa số người dân phải trải qua sự mất mát một khối lượng xương nào đó do sự già hóa, nhưng thiếu xương và loãng xương không phải là hậu quả của quá trình già hóa.