Những lưu ý từ bác sĩ về bệnh động mạch cảnh

Bệnh động mạch cảnh khởi phát khi các mảng chất béo hình thành, gây tắc nghẽn mạch máu dẫn đến não. Đây là bệnh lý rất nguy hiểm, có thể gây đột quỵ khiến bệnh nhân tử vong ngay nếu không được cấp cứu kịp thời.

• Những phương pháp được áp dụng để điều trị bệnh chốc mép
• Bệnh xơ vữa động mạch não nguy hiểm như thế nào?

Bệnh động mạch cảnh là gì?

Bệnh động mạch cảnh (tên tiếng Anh là Carotid Artery Disease) xuất hiện khi các mảng chất béo (mảng bám) hình thành gây tắc nghẽn mạch máu dẫn đến não (động mạch cảnh). Điều này làm tăng nguy cơ đột quỵ gây nguy hiểm đến tính mạng của người bệnh. 

Khi máu cung cấp cho não bị tắc hoặc lượng máu đến não bị giảm nghiêm trọng, người bệnh cần được cấp cứu ngay lập tức vì đột quỵ sẽ khiến cho não bị thiếu oxy. Chỉ trong vài phút, não sẽ bắt đầu chết. Đột quỵ là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây tử vong và gây thương tật vĩnh viễn. Niện pháp điều trị bệnh động mạch cảnh thường là sự kết hợp của việc thay đổi lối sống, điều trị nội khoa và phẫu thuật khi cần thiết.

Nguyên nhân, dấu hiệu triệu chứng của bệnh động mạch cảnh

Nguyên nhân bệnh động mạch cảnh hình thành khi các mảng chất béo bị tích tụ trong lòng động mạch dẫn máu đến não. Các mảng bám này có thể được hình thành từ: cholesterol, can xi, mô sợi và các mảnh vụn tế bào khác tụ tập lại ở vị trí tổn thương trong lòng động mạch, gọi là xơ vữa động mạch. Các động mạch cảnh bị tắc nghẻn bởi mảng bám trở nên xơ cứng và hẹp lại, gây khó khăn trong việc vận chuyển oxy và chất dinh dưỡng cần thiết để não để hoạt động bình thường.

Theo bác sĩ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn ở giai đoạn sớm, bệnh động mạch cảnh không có bất kì dấu hiệu và triệu chứng cụ thể nào. Tình trạng này sẽ không được quan tâm cho đến khi nó làm giảm lượng máu đến não một cách nghiêm trọng, gây nên tình trạng đột quỵ hoặc thiếu máu não thoáng qua.

Các dấu hiệu và triệu chứng thường gặp của đột quỵ hoặc thiếu máu não thoáng qua bao gồm:

• Bị tê hoặc yếu ở mặt hoặc tay chân đột ngột, và thường xảy ra ở một bên cơ thể
• Gặp khó khăn trong việc nói và hiểu ngôn ngữ
• Gặp khó khăn trong việc nhìn ở một hoặc hai bên mắt
• Cảm thấy chóng mặt mất thăng bằng
• Đau đầu dữ dội không rõ nguyên nhân

Điều trị bệnh động mạch cảnh

Theo y sĩ đa khoa mục tiêu điều trị bệnh động mạch cảnh là để ngăn ngừa đột qụy dựa trên tình trạng và mức độ tắc nghẽn trong động mạch cảnh.

Nếu tắc nhẹ hoặc vừa, bác sĩ có thể đề nghị các biện pháp can thiệp:

• Thay đổi lối sống giúp làm chậm quá trình xơ vữa động mạch. Bác sĩ có thể khuyên bạn bỏ thuốc lá, tiến hành giảm cân, ăn các loại thức ăn lành mạnh, giảm muối và tập thể dục thường xuyên.
• Dùng thuốc để kiểm soát tình trạng huyết áp và làm giảm lượng cholesterol trong máu. Bác sĩ có thể đề nghị uống thuốc đặc trị mỗi ngày hoặc dùng thuốc làm loãng máu để ngăn ngừa hình thành cục máu đông.

Nếu tắc nặng, hoặc nếu bạn đã từng gặp phải cơn thoáng thiếu máu não hoặc đột qụy, bác sĩ có thể đề nghị lấy phần tắc nghẽn ra khỏi động mạch bằng các cách điều trị:

• Thủ thuật cắt bỏ nội mạc động mạch cảnh là biện pháp điều trị tốt nhất cho bệnh động mạch cảnh ở trường hợp nặng. Sau khi rạch một đường ở phía trước cổ, bác sĩ sẽ tiến hành mở động mạch cảnh và lấy bỏ các mảng bám, sau đó động mạch sẽ được khâu làm lành lại.
• Đặt stent động mạch cảnh. Nếu sự tắc nghẽn gây nhiều khó khăn cho thủ thuật cắt bỏ nội mạc động mạch cảnh hoặc sức khỏe người bệnh đang trong tình trạng nguy hiểm không đảm bảo có thể làm phẫu thuật được, khi đó người bệnh sẽ được gây tê vùng và một bóng nhỏ được chèn vào khu vực bị tắc thông qua catheter. Bóng đó sẽ phình ra để mở rộng động mạch, và một ống nhỏ (stent) sẽ được luồn vào nhằm giữ cho động mạch không bị hẹp nữa.

Khắc phục bệnh động mạch cảnh

Nói không với thuốc lá. Theo bác sĩ Cao đẳng Y Dược Sài Gòn, chỉ trong vài năm bỏ hút, nguy cơ đột quị của người từng hút thuốc sẽ giống như người chưng từng hút thuốc.

Duy trì cân nặng vừa phải. Việc thừa cân cũng là yếu tố góp phần làm tăng các yếu tố nguy cơ khác như cao huyết áp, bệnh tim mạch, tiểu đường và chứng ngưng thở khi ngủ.

Hạn chế lượng Cholesterol và chất béo. Giảm mỡ bão hòa cũng giúp làm giảm sự tích tụ các mảng bám trong động mạch.

Ăn nhiều các loại trái cây và rau quả để bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể như kali, Folate và chất chống oxy hóa, bảo vệ bạn tránh khỏi tình trạng đột quị hoặc cơn thoáng thiếu máu não.

Hạn chế sử dụng muối. việc sử dụng muối quá nhiều sẽ làm tăng huyết áp ở những người nhạy cảm với natri. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyên một người trưởng thành khỏe mạnh chỉ nên ăn ít hơn 1500 mg natri mỗi ngày.

Tập thể dục thường xuyên giúp làm giảm huyết áp, tăng cholesterol HDL – một cholesterol “tốt”, và cải thiện sức khỏe tim mạch. Tập thể dục cũng giúp kiểm soát cân nặng, đường huyết và giảm stress.

Hạn chế bia rượu và các loại thức uống chứa cồn.

Kiểm soát các chứng bệnh mạn tính như tiểu đường và cao huyết áp có thể giúp bảo vệ động mạch.