Công dụng của mức hoa trắng đối với sức khỏe con người

Mức hoa trắng là một loài cây mọc hoang dại ở Trung Quốc và các tỉnh trung du miền núi nước ta nhưng ít ai biết rằng đây là một vị thuốc Đông y nổi tiếng và chữa trị được nhiều căn bệnh khác nhau.

Công dụng của mức hoa trắng đối với sức khỏe con người

Mức hoa trắng là loài cây như thế nào?

Mức hoa trắng có tên khoa học là Holarrhena antidysenterica Wall., họ Trúc đào – Apocynaceae, là cây thân gỗ cao chừng 3-12m. Cành non nhẵn hoặc mang lông màu nâu đỏ, trên mặt có nhiều bì khổng trắng. Lá mọc đối, gần như không cuống, nguyên, hình bầu dục đầu tù hoặc nhọn, gốc tròn hay nhọn dài 12-15cm, rộng 4-8cm, mặt lá bóng màu xanh lục nhạt. Hoa màu trắng, mọc thành ngù, xim ở kẽ lá hoặc ở đầu cành. Quả đại mọc từng đôi cong trông như sừng trâu. Mỗi đại màu nâu có vân dọc dài 15-30cm, rộng 5-7mm. Nhiều hạt dài 1-2cm; rộng 0,2-0,25cm màu nâu hạt đáy tròn đầu hơi hẹp, lõm một mặt, trên mặt có đường màu trắng nhạt, chùm lông của hạt màu hung hung dài 2-4,5cm. Toàn cây có nhựa mủ. Cây mọc hoang phổ biến ở các tỉnh miền núi và trung du, nhiều nhất ở Đắc Lắc và Nghệ An.

Theo nguồn tin tức Y Dược, thành phần hóa học của cây được nghiên cứu như sau: Vỏ thân chiếm 9,5%  gồm 6,2% chất nhựa; 1,14% tanin và nhiều alcaloid. Hàm lượng alcaloid thay đổi tuỳ theo sự phát triển của cây, cao nhất vào lúc cây 8 – 12 tuổi, hàm lượng alcaloid toàn phần 0,22 – 4,2% trong vỏ. Hiện nay đã tìm được 45 alcaloid, trong đó conessin là alcaloid chính và nhiều alcaloid phụ như: isoconessin, canarimin, conimin, conamin, holarimin, holaremin, conkurchim, conessidin. Chất conessin có tinh thể hình lăng trụ (kết tinh trong aceton), điểm chảy 1250C. Hạt chứa: 36 – 40% dần béo, tanin, chất nhựa và alcaloid.

Cây mức hoa trắng có rất nhiều công dụng đối với sức khỏe

Công dụng của hoa mức trắng

Conessin là hoạt chất chính của cây Mức hoa trắng, conessin ít độc. Thí nghiệm trên chuột, conessin có tác dụng gây tê cục bộ, mạnh gấp hai lần so với cocain; khi tiêm, thuốc có tác dụng kích thích tại chỗ, gây hoại tử nên không được sử dụng trên lâm sàng. Đối với ếch, tiêm dưới da, conessin có tác dụng gây mê. Conessin có vị đắng, dùng bằng đường miệng có tác dụng ức chế hoạt động các men ptyalin, pepsin và trypsin. Conessin tiêm tĩnh mạch kích thích nhu động ruột. Đối với tim mạch, conessin dùng liều lớn có tác dụng như quinin, phong bế dẫn truyền nhĩ thất và giảm nhịp tim. Đối với hô hấp ở giai đoạn đầu, conessin có tác dụng kích thích, sau đó làm giảm hô hấp, dùng với liều ngộ độc làm ngừng thở trước khi tim ngừng đập. Ngoài ra, conessin còn có tác dụng diệt côn trùng bằng cách làm bất dục (sterilant) và gây biếng ăn (antifeedant). Trên lâm sàng người ta dùng conessin hydroclorid hay hydrobromid chữa lỵ amip hiệu lực như emetin song ít độc và tiện dùng hơn emetin, nó có tác dụng cả với kén amip, còn emetin chỉ có tác dụng với amip không có tác dụng với kén amip. Hiện tượng không chịu thuốc rất ít và không đáng kể.

Theo các giảng viên đào tạo Cao đẳng Dược Sài Gòn – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur, mức hoa trắng được dùng điều trị lỵ amip và chữa ỉa chảy dưới dạng cao lỏng, bột, cồn thuốc, nước sắc vỏ thân hay hạt. Liều dùng: 10g vỏ thân phơi khô hoặc 3-6g hạt trong ngày, cao lỏng uống 1-3g, cồn hạt (1/5) uống 2-6g/ngày. Vỏ thân dùng làm nguyên liệu chiết xuất alcaloid. Viên holamin do Viện Dược liệu sản xuất là hỗn hợp nhiều alcaloid chiết từ vỏ cây mức hoa trắng (có 30% conessin) dùng chữa lỵ amip.

Nguồn: ysidakhoa.net