Trùng roi Giardia lamblia
Lớp trùng roi bao gồm những đơn bào chuyển động bằng roi, đó là những sợi mảnh và dài, được hình thành từ ngoại nguyên sinh chất. Số lượng roi có thể từ 1 – 5 roi hoặc nhiều hơn nữa. Những roi này có thể đi ra ngoài cơ thể hoặc dính vào cơ thể tạo thành một màng vây chuyển hoặc màng lượn sóng. Trùng roi Giardia lamblia thuộc nhóm trùng roi chuyên gây bệnh đường tiêu hóa, sinh dục tiết niệu.
Cùng tìm hiểu về trùng roi Giardia lamblia
Cơ chế gây bệnh của trùng roi Giardia lamblia
Theo các tài liệu sinh lý học, khi ký sinh Giardia lamblia vào niêm mạc nhờ đĩa bám và gây viêm nhẹ tại nơi bám. Trường hợp đặc biệt, Giardia lamblia có thể luồn sâu xâm nhập vào lớp hạ niêm mạc gây rối loạn tiêu hoá và hấp thu thức ăn của niêm mạc ruột.
Loại trùng roi này sinh sản nhanh các thể hoạt động, rồi chúng co cụm lại và bám chắc trên các nhung mao của ruột tạo ra hàng rào ngăn cản làm ảnh hưởng đến sự hấp thu các chất dinh dưỡng và vitamin ở ruột, đặc biệt là các vitamin A, D, E, K, B12, các acid béo và acid folic. Có thể những độc tố do Giardia lamblia tiết ra gây huỷ hoại bào tương của tế bào, ngăn cản sự hấp thu các chất tại ruột, đặc biệt là vitamin A và các chất béo.
Đặc điểm dịch tễ học của trùng roi Giardia lamblia
Giardia lamblia là một loại ký sinh trùng đặc hiệu của người, vì vậy nguồn bệnh chỉ là người mang mầm bệnh.
Bào nang là thể truyền bệnh từ người này sang người khác. Bào nang có sức đề kháng cao ở ngoại cảnh, trong phân ẩm có thể sống được 3 tuần lễ, trong nước rửa có thể sống được 5 tuần. Người ta thấy rằng người bị nhiễm bệnh ở mức độ trung bình, mỗi ngày cũng có thể đào thải từ 300 triệu đến 14 tỷ bào nang.
Đặc điểm dịch tễ học của trùng roi Giardia lamblia
Y học lâm sàng cho thấy các yếu tố dịch tễ làm lan truyền bệnh là phân có bào nang hay ngay cả trong bụi, đất, nước có bào nang. Các loại rau ăn hằng ngày có bào nang mà ăn sống hoặc chưa nấu chín. Do những người bệnh, đặc biệt là những người lành mang bào nang Giardia lamblia chế biến thức ăn không bảo đảm vệ sinh, kể cả những loại thức ăn bảo quản lạnh như kem, sữa, nước giải khát. Cũng có thể thức ăn bị nhiễm bào nang do côn trùng vận chuyển như ruồi, gián.
Giardia lamblia phổ biến ở khắp mọi nơi trên thế giới, đặc biệt ở các nước xứ nóng. Tất cả mọi lứa tuổi, giới đều có thể nhiễm bệnh, tuy nhiên bệnh chủ yếu gặp ở trẻ em. Người lớn thường nhiễm ký sinh vật mà không có triệu chứng.
Phương pháp chẩn đoán trùng roi Giardia lamblia
Xét nghiệm phân trực tiếp tìm thể hoạt động hoặc thể bào nang. Thể hoạt động thường gặp trong phân lỏng, chủ yếu hay gặp thể bào nang. Trường hợp nhiễm nhẹ có thể sử dụng phương pháp phong phú bào nang sẽ không bỏ sót trường hợp nhiễm ít.
Xét nghiệm dịch tá tràng tìm thể hoạt động trong trường hợp xét nghiệm phân nhiều lần nhưng không thấy ký sinh vật mà trên lâm sàng vẫn nghi ngờ.
Theo Giảng viên: Nguyễn Yến – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur (ysidakhoa.net)