Phác đồ điều trị chóng mặt hiệu quả
Để điều trị chóng mặt hiệu quả, Y sĩ đa khoa cần dựa vào các nguyên nhân chóng mặt và đưa ra chẩn đoán lâm sàng và có phương án phác đồ điều trị chóng mặt hiệu quả.
- Phác đồ điều trị Covid-19: Dự phòng biến chứng
- Phác đồ điều trị Covid 19 cập nhật: Điều trị sốc nhiễm trùng ở bệnh nhân mắc Covid 19
- Phác đồ điều trị Covid 19 cập nhật: Điều trị suy hô hấp ở bệnh nhân mắc Covid 19
Chóng mặt là gì?
Các nguyên nhân chóng mặt là gì?
Giảng viên ngành Y sĩ đa khoa Tp.HCM – Trường Trung cấp Y khoa Pasteur chia sẻ các nguyên nhân chính gây chóng mặt hiện nay như sau:
Nguyên nhân trung ương:
- Tổn thương thần kinh (U vùng góc cầu tiểu não)
- Bệnh mạch máu não
- Migraine
- Multiple sclerosis
Nguyên nhân ngoại biên
- Viêm thần kinh tiền đình
- Chóng mặt tư thế kịch phát
- Cholestotoma
- Menier’s disease
- Xơ cứng tai
- Rò quanh bạch huyết
- Bệnh tai trong
Phân loại lâm sàng:
- Chóng mặt nguồn gốc trung ương
- Chóng mặt nguồn gốc ngoại biên
- Ngoài ra, các tác giả phân loại chóng mặt trung gian
Chẩn đoán chóng mặt
Chẩn đoán chóng mặt xác định:
Chẩn đoán chóng mặt, Y sĩ trung cấp cần dựa vào bệnh sử, thăm khám lâm sàng kết hợp với chẩn đoán hình ảnh học mà có chẩn đoán khác nhau như trong phân loại chóng mặt
Chẩn đoán chóng mặt phân biệt
- Ngất nguồn gốc Tim mạch
- Cơn động kinh
- Chóng mặt nguồn gốc chấn thương đầu
- Chóng mặt do bệnh về tai
- Các nguồn gốc tâm lý
Điều trị chóng mặt ra sao?
Phác đồ hướng dẫn điều trị chóng mặt
Nguyên tắc điều trị: Hiện nay trên y học lâm sàng thần kinh học đang áp dụng hai phương pháp chính: Điều trị bằng thuốc và Điều trị hỗ trợ khác
- Điều trị bằng thuốc:
Thuốc chống nôn:
Thuốc | Liều, mg | Chú giải |
Metoclopramide | 10 – 20(uống) 20 (tọa dược) 10 (TB, DD) | Tác dụng phụ : loạn vận động, chống chỉ định ở trẻ em và thai kỳ. |
Promethazine, | 25-50 (uống) | Buồn ngủ |
Domperidon | 20 – 30 (uống) | Có thể dùng cho trẻ em. |
Dimenhydrinate | 25-50 (uống) | Buồn ngủ |
Thuốc điều trị chóng mặt:
Thuốc | Liều, mg | Chú giải |
Betahistine: 24, 16 và 8 | 16- 72 (uống) | Tác dụng phụ : loạn vận động, chống chỉ định ở trẻ em và thai kỳ, cũng có hiệu quả giảm đau. |
Flunarizine | 5-10 (uống) | Không dùng cho BN trầm cảm và Parkinson |
Cinnarizine | 25-50 (uống) | Như Flunarizine |
Betahistine: Các thuốc kháng histamine chẹn thụ thể H1 ở não gây an thần và ức chế quá trình tự bù trừ trung ương (như cinnarizne). Betahistine kích thích H1 receptor thúc đẩy quá trình tự bù trừ trung ương diễn ra nhanh hơn & không gây buồn ngủ. Betahistine không ảnh hưởng thụ thể H2 vì vậy có tỷ lệ tác dụng trên đường tiêu hóa rất thấp.
Thuốc an thần, làm giảm khả năng diễn giải xung động từ mê đạo và chống nôn: Flunarizine Chlopromazine, barbiturate, amitriptyline, antihistamines, cinnarizine
Thuốc làm yên tâm bệnh nhân và làm giảm lo lắng: giải lo âu. Diazepam, Lorazepam,
Hỗ trợ điều chỉnh suy giảm nhận thức tiền đình: Piracetam (Nootropyl) Flunarizine (Sibelium), Gigobiloba (tanakan, giloba)
Thuốc ngăn cản nhận thức: alchool, barbiturates, phenothiazine, antihistaminic. cholinesterase inhibitors, adrenergic agents, atropine, scopolamine)
- Các phương pháp khác
– Điều trị bệnh lý có liên quan
Khi chóng mặt có liên quan với một tình trạng bệnh lý nào đó mà có thể điều trị được, thì rõ ràng là rối loạn đó nên được điều trị..
Phác đồ điều trị chóng mặt 2020
– Tập luyện
Tập nhẹ nhàng, nghỉ ngơi và thư giãn đầy đủ. Tuy nhiên bệnh nhân nên được hướng dẫn để tránh những chuyển động đầu đột ngột mà có thể tạo ra cơn chóng mặt
Các chương trình tập luyện đặc biệt đã được phát minh ra cho bệnh nhân bị chóng mặt tư thế. Bài tập này được biết là liệu pháp làm quen hay liệu pháp thích nghi. NP. Epley. (tái định vị sỏi ống bán khuyên sau) Bệnh nhân thực hiện các cử động một cách thong thả, bài tập này được chế ra để đối phó với chóng mặt và “ huấn luyện “ chính bản thân họ để kiểm soát cơn. Lúc đó họ ít bị mất ý thức bởi các cơn chóng mặt.
– Nên ngưng hút thuốc lá .
– Chế độ ăn
Nên tránh ăn uống nhiều, nên ăn chế độ ăn ít muối, đặ biệt là đối với bệnh nhân Ménière. vì thế có thể góp phần vào phù mê đạo..
– Phẫu thuật
Phẫu thuật có thể có giá trị điều trị một số trường hợp chóng mặt như do chấn thương đầu vỡ xương sọ chèn ép. Phẫu thuật khối u gây chóng mặt có thể hữu ích. Cũng có thể điều trị Ménière bằng phẫu thuật. Mục đích là hủy chúng và như vậy sẽ làm giảm cảm giác chóng mặt, trong khi đó cố gằng bảo tồn chức năng ốc tai.
Bài viết tham khảo và dịch từ: Tạp chí thần kinh học Seminars in Neurology
Bạn đọc có thể tham gia nhóm Hội Nhà Thuốc – Quầy Thuốc Chữa Bệnh Việt Nam để cập nhật thông tin: Tư vấn bán thuốc, đơn thuốc hay, cách phối hợp thuốc hiệu quả và vô vàn thông tin hữu ích về Nhà thuốc!
Nguồn: Ysidakhoa.net & Seminars in Neurology