Chia sẻ Phác đồ điều trị chấn thương mũi

Phác đồ điều trị chấn thương mũi

Chấn thương mũi là một chấn thương ngoại khoa thường gặp tại chuyên khoa Tai Mũi Họng. Khi gặp trường hợp chấn thương mũi trên lâm sàng, y sĩ cần phác đồ điều trị chính xác!

• Chia sẻ phác đồ điều trị viêm đường hô hấp cấp tính do chủng vi rút Cô rô na mới (SARS-CoV-2)
• Phác đồ điều trị bệnh sốt xuất huyết mới nhất
• Phác đồ điều trị bệnh chuyên khoa Tai Mũi Họng (phần 1)

Y sĩ đa khoa chia sẻ Phác đồ điều trị chấn thương mũi

I. TỔNG QUÁT

Chấn thương mũi là gì? Các chuyên gia y Cao Đẳng Y Dược – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur trả lời như sau: Chấn thương mũi thường gặp phối hợp với chấn thương xoang hay với chấn thương xoang mặt.

Tình trạng chấn thương mũi có thể gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh bởi tình trạng chảy máu ồ ạt vì tổn thương nhiều hệ thống mạch máu lớn vùng hàm mặt như: động mạch (A) hàm trong, A bướm khẩu cái… gây ra tình trạng chảy máu nội sọ chèn ép não, có thể sặc máu tới đường thở của người bệnh.

II. CHẨN ĐOÁN CHẤN THƯƠNG MŨI

1. Chẩn đoán chấn thương mũi, Y sĩ đa khoa cần khai thác yếu tố nào?

1. Yếu tố lâm sàng

• Bệnh sử: trẻ bị chấn thương mũi, xương chính mũi bị sai lệch.
• Sưng nề vùng mũi, xương chính mũi bị di lệch.
• Chảy máu mũi.

1. Yếu tố cận lâm sàng

•  X-quang sọ (thẳng, nghiêng) để xem mức độ của vỡ xương chính mũi.
•  X-quang Bloudeau: xem vỡ hoặc tụ máu xoang hàm.
•  CT scan: nếu nghi ngờ chấn thương sọ hoặc vỡ sàng sọ trước.

Chấn thương mũi gây ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh

2. Chẩn đoán chấn thương mũi

1. Chẩn đoán xác định

• Dựa vào yếu tố lâm sàng ngoại khoa, khi chấn thương mũi làm vỡ xương chính mũi gây sụp tháp mũi, sống mũi không còn thẳng nữa mà bị lõm xuống, tháp mũi bị ấn dồn vào trong hố mũi và vách ngăn cũng bị vỡ theo – niêm mạc bị rách.
• Nếu sang chấn đập vào một bên mũi thì tháp mũi sẽ lệch về bên đối diện.
• Chảy máu mũi, là dấu hiệu điển hình của chấn thương mũi, chảy nhiều hoặc ít tùy theo chấn thương, có thể có dịch não tủy kèm theo (do vỡ sàn sọ).
• Dựa vào hình ảnh X-quang và CT scan (nếu có) để xác định chấn thương và xoang hàm hai bên. b. Chẩn đoán có thể: khi chấn thương nặng ở mũi mặt kèm theo chấn thương sọ não. Chẩn đoán và xử trí sau khi tình trạng ổn định.

III. ĐIỀU TRỊ CHẤN THƯƠNG MŨI

1. Nguyên tắc chính trong điều trị y sĩ cần nắm rõ:

• Khâu lại các vết rách ngoài da (nếu có).
• Nhét mèche cầm máu.
• Nâng xương chính mũi.

2. Xử trí ban đầu

Xử trí cấp cứu

• Gãy sụp xương chính mũi + vỡ xoang hàm có chảy máu mũi nhiều, nhét mèche mũi cầm máu.
• Gãy sụp xương chính mũi + chấn thương sọ não. Hội chẩn ngoại thần kinh cùng nhau phối hợp thực hiện.

Xử trí đặc hiệu: đối với trẻ em được gây mê.

• Khâu lại các vết rách ngoài da (nếu có) đồng thời khám xem mức độ tổn thương.
• Giảm phù nề mặt, mũi, mắt trước khi nâng xương chính mũi.
• Tình huống chỉ gãy sụp xương chính mũi đơn thuần, dùng kèm martel (đầu tù) hoặc dùng spatule đưa sâu vào hai hố mũi dọc theo sống mũi và nâng xương chính mũi lên – Đồng thời liền ngoài mũi dùng hai ngón tay (ngón cái và ngón trỏ) nắn vào dọc hai bên tháp mũi – Hai động tác nói trên phối hợp cùng một lúc, xong rồi xem lại thấy hai bên đều nhau, sóng mũi được nâng lên – Dùng hai ngón tay găng bên trong có mèche, nhét chặt vào hai hố mũi để cố định xương gãy. Bên ngoài dùng thanh nẹp bằng thép hoặc bằng cao su ép chặt vào hai bên sống mũi.
• Để mè-che và nẹp bên ngoài trong vòng 7 ngày sau đó hướng dẫn người bệnh tránh va chạm mạnh vào mũi trong nhiều tuần lễ.

Bệnh nhân chấn thương sống mũi

3. Điều trị hỗ trợ

• Giảm đau: Acetaminohen 15 mg/kg/6 giờ.
• Kháng sinh:

– Dùng nhóm β-lactam (Amoxicillin 100 mg/kg/ngày).

– Nếu người bệnh ăn uống khó khăn: Các bạn Điều dưỡng Cao đẳng có thể chăm sóc người bệnh chấn thương mũi và lập kế hoạch chăm sóc theo tuần.

– Trong tình huống người bệnh đến muộn trên 2 tuần lễ xương đã cố định trong tư thế xấu, lên chương trình để chỉnh hình lại xương chính mũi (Rhinoplasty)

– Nếu vách ngăn bị lệch người bệnh nghẹt mũi, phải làm phẫu thuật xén vách ngăn dưới niêm mạc (phẫu thuật Killian).

IV. THEO DÕI VÀ TÁI KHÁM

Sau quá trình điều trị chấn thương mũi, Y sĩ đa khoa cần hẹn tái khám mỗi tuần đến khi hoàn toàn hồi phục, giúp đánh giá tình trạng chấn thương, biến chứng, và kết quả hồi phục, kịp thời xử trí!

Bài viết thông tin tham khảo đến bạn đọc về phác đồ điều trị ngoại khoa trường hợp chấn thương mũi trên lâm sàng!

Nguồn: Y học lâm sàng – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur tổng hợp và chia sẻ!